De gedachten zijn vrij, het woord dient dat ook te zijn...

In een column kun je jezelf doorgaans net iets meer permiteren dan in een ander journalistiek genre. Onafhankelijkheid, te vaak verward met objectiviteit, is een groot goed dat ik altijd in ere zal houden. Provocatie, ironie, ik mag het graag hanteren in mijn columns. Maar altijd zal ik uiteindelijk de nuance zoeken. De gedachten zijn vrij, het woord zou dat ook altijd moeten zijn, zo lang het de vrijheid van anderen niet beperkt. Onderstaande column is van december 2022, voor HALLO Magazine.

Foto: Martin de Bock

Klapper

Ik waarschuw maar vast: in een tijd waarin nogal wat mensen van mening zijn dat ‘ze’ van plan zijn ‘alles’ van ‘ons’ af te pakken, ga ik een nogal gevaarlijk standpunt innemen. Wie die ‘ons’ precies zijn en wat dat ‘alles’ behelst, daarover zullen de opvattingen vast enorm uiteenlopen. Zo worden de meest vreemde rituelen tegenwoordig al snel als ‘tradities’ bestempeld en wie daar bedenkingen bij heeft, is voor hij het weet ‘on-Nederlands’. Dan hoor je gegarandeerd bij die ‘ze’. En berg je dan maar. Over het algemeen wordt met ‘ze’ echter vooral onze overheid aangeduid, op welk niveau dan ook.

Van diezelfde overheid verwachten we in een democratie – overigens volkomen terecht – dat zij ons beschermt tegen allerlei onheil. Daartoe zijn er diverse instanties in het leven geroepen, waaronder de politie. Die is belast met het handhaven van de wetten in Nederland, het bewaren van de openbare orde en het verlenen van hulp. Ik was dus erg blij dat deze organisatie recent 350.000 kilo vuurwerk in beslag nam. Laat die hoeveelheid trouwens even tot u doordringen. In heel 2021 werd in totaal namelijk 205.904 kilo in beslag genomen. Ter vergelijking ook nog dit: op 13 mei 2000 vielen in Enschede 23 doden, 950 gewonden en werden er 200 woningen verwoest tijdens de grootste explosie in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog. Oorzaak: de ontploffing van ‘slechts’ 117.000 kilo vuurwerk...

De politie kwam na deze grootste vuurwerkvangst in de geschiedenis nog met een verklaring, waarin werd gesteld dat vuurwerk steeds meer wordt ingezet als geweldsmiddel bij ongeregeldheden, zoals rellen en demonstraties. Ook wordt het steeds vaker gebruikt (en let op de formulering) ‘als explosief’ bij conflicten in het criminele circuit en bij het opblazen van geldautomaten. Mijn voorzichtige suggestie: zou dat er héél misschien mee te maken kunnen hebben dat vuurwerk domweg bestaat uit explosieven? Dat het spul juist ontworpen is om te ontploffen? Ik roep maar wat geks, hoor.

Dan kun je er wel een bagatelliserend onderscheid op loslaten, zoals legaal of illegaal, of verhullende namen voor bedenken die eerder doen denken aan yogales of juist een lekkere vette snack (flowerbeds, Chinese rol), het gaat gewoon om wapens. Vraag het anders maar aan ambulancepersoneel, brandweerlieden en andere hulpverleners die er steevast op 31 december mee worden aangevallen.

En dan nu de verrassende wending: u moet weten, ik vind oud en nieuw namelijk één van de gezelligste feesten van het jaar en vuurwerk is prachtig. Om naar te kijken. Op een afstand. En vooral wanneer het in handen blijft van degenen die er blijkbaar als enigen verantwoordelijk mee om kunnen gaan: deskundige professionals. Een overheid die blijft volharden in het idee dat het volslagen normaal is om – gedurende een almaar uitbreidende periode van het jaar – opgroeiende kinderen en straal bezopen volwassenen met explosieven op straat te tolereren, verzaakt inderdaad één van haar belangrijkste plichten.

Waarom bestaat die laatstgenoemde categorie overigens altijd uit mannen? Compensatiedingetje wellicht? Hoe dan ook: door ondanks alle onschuldige doden en gewonden die er de afgelopen jaren onder mensen en dieren zijn gevallen te blijven verwijzen naar een ‘traditie’ of anders wel naar de ondergang van een branche die zich achter dezelfde argumentatie als de wapenhandel in de VS verschuilt, maakt de overheid zich wat mij betreft even schuldig aan die slachtoffers.

Ik ben geen zuurpruim. Ik hou van feesten. Maar ik ben het zat door mijn overheid iedere decembermaand te worden overgeleverd aan Bengaals vuur, mortierbommen, lawinepijlen en cobra's. Zeker wanneer die in handen zijn van nationalistische testosteronbommen met een minderwaardigheidscomplex.